VAN EEN LOUTER SYMBOLISCHE ‘PAPIEREN RAAD VAN BESTUUR’ NAAR EEN DAADWERKELIJK BETROKKEN BESTUURSORGAAN
In talloze familiebedrijven blijft de raad van bestuur vaak beperkt tot een symbolisch orgaan, ook wel bekend als de ‘papieren raad van bestuur’. Hier beperkt men zich tot het vervullen van de wettelijke formaliteiten, wat neerkomt op het ondertekenen van documenten die door de accountant zijn voorbereid. Dit komt vooral voor wanneer het familiebedrijf nog volledig in handen is van een controlerende eigenaar die autonoom beslist. In deze situatie worden beleidsbeslissingen vaak exclusief door deze eigenaar genomen.
Op een tweede niveau van governance bestaat er een raad van bestuur die wel vergadert en overlegt, maar uitsluitend uit familieleden bestaat, ook wel de ‘familiale raad van bestuur’ genoemd. Hoewel er in dit geval wel overleg plaatsvindt, brengt deze structuur risico’s met zich mee. Bijvoorbeeld, familieleden zijn niet altijd geneigd elkaar kritisch te bekritiseren, wat cruciale vragen soms vermijdt in plaats van deze onderwerp te maken van een constructief debat. Bovendien zijn familieleden op het gebied van competenties niet altijd de meest geschikte bestuurders. Deze situatie, net als de papieren raad van bestuur, wekt ook de indruk van een gebrek aan transparantie.
Naarmate de complexiteit van het bedrijf en/of de familie toeneemt, merken veel ondernemers dat ze behoefte hebben aan diepgaand, kritisch overleg. Op dat moment kan worden gekozen voor een raad van advies of voor een actieve raad van bestuur met externe leden (volgens de definitie van de Code Buysse, namelijk personen die geen deel uitmaken van het management of de controlerende aandeelhouder).
Een raad van advies fungeert vaak als een tussenstap naar een volwaardige raad van bestuur met externe leden. De raad van advies kan de hierboven geschetste nadelen wegnemen en biedt het belangrijke voordeel dat de ondernemer een klankbord krijgt, met externen die een objectieve, frisse kijk kunnen brengen op het familiebedrijf, en dat er allicht meer systematisch en gedisciplineerd zal nagedacht worden over de strategie en de langetermijnvisie van het bedrijf.
Een raad van advies kan echter alleen adviseren of aanbevelingen doen, niet beslissen. In een eerdere blog schetste Jozef Lievens al de omstandigheden waarin een echte, actieve raad van bestuur belangrijk tot zelfs onontbeerlijk wordt.
Dit vergt natuurlijk de juiste attitude van de ondernemer, onder meer de bereidheid om afstand te nemen van het dagdagelijkse of operationele, om te luisteren naar derden, om macht te delen en om afspraken te respecteren, en niet te vergeten de bereidheid om in volle transparantie informatie te delen.
Maar daartegenover staan belangrijke voordelen:
- De derden bieden een klankbord en een objectieve kijk op het familiebedrijf.
- Er is een toename van discipline en verantwoordelijkheidszin bij het voorbereiden en houden van de raad van bestuur.
- Het leidt tot een meer adequate rolverdeling in het familiebedrijf. De externe bestuurders zullen er immers over waken dat de louter familiale problematiek gescheiden wordt van kwesties die alleen het bedrijf raken. Zij zullen deze aangelegenheden verwijzen naar het gepaste forum inzake familiale governance zoals het familieforum. Anderzijds kan de raad van bestuur met externen onpartijdige raad geven in aangelegenheden die ook een familiaal aspect hebben, zoals de vraag wie het meest geschikt is om op te volgen.
- Een raad van bestuur met externen geeft een krachtig signaal dat de familiale ondernemer de continuïteit van het familiebedrijf ernstig neemt en bereid is in de toekomst te investeren. Hij vormt ook een verzekering tegen crisissituaties.
Een actieve raad van bestuur is een belangrijk teken van openheid en professionaliteit, hetgeen een rol kan spelen voor bijvoorbeeld kredietverleners.
Waar staat uw familiebedrijf op het vlak van governance?
Mezzanine Management kan waardevolle ondersteuning bieden aan familiebedrijven die streven naar een effectievere governance, van een louter symbolische raad van bestuur naar een actievere bestuursstructuur. Onze expertise en ervaring stellen ons in staat om op maat gemaakte oplossingen te bieden die specifiek gericht zijn op de unieke uitdagingen van familiebedrijven.
Mezzanine Management streeft ernaar om als strategische partner op te treden, die de brug slaat tussen familiedynamieken en zakelijke succesfactoren. Door onze betrokkenheid en aangepaste aanpak helpen we familiebedrijven om gezamenlijke doelstellingen te bereiken, duurzame groei te realiseren en een solide governancestructuur te vestigen.
